Wendbaar zijn door creativiteit met een vleugje goede wil

Door: Edwin Melinga

Wendbaar leiderschap: gas erop of juist niet?

Sla een willekeurige krant open en de ene na de andere ontwikkeling wordt beschreven. PFAS (wie had daar een half jaar geleden überhaupt van gehoord?), de CO2 maatregelen, handelsoorlog tussen China en de VS, gasloos bouwen en zo zijn er nog vele andere ontwikkelingen. Ver van mijn bed show? Voor een aantal misschien wel maar wie goed kijkt ziet dat hele bedrijfstakken tot stilstand komen, dat pensioenen gekort worden, dat de brandstofprijzen stijgen, dat er minder wordt geïnvesteerd… Maar we zien ook dat dit leidt tot nieuwe ontwikkelingen en kansen. Kansen die worden aangegrepen door organisaties die zich steeds maar weer weten aan te passen en flexibel blijven.

Belang van ontwikkeling

Darwin schreef in ‘On the Origin of Species’, inmiddels twee eeuwen geleden, al over ‘The Survival of the Fittest’. Vaak wordt deze term uitgelegd als het overleven door de sterkste. Echter gaat ‘the fittest’ niet over de sterkste, maar over het overleven door diegene die zich het beste kan aanpassen. Dit geldt zowel in de natuur als ook voor mens en organisatie.

Ik hoor het mijn grootmoeder nog zeggen: ‘Er is altijd werk voor je als je maar wilt en blijft leren’.
Destijds snapte ik dat minder goed maar nu gebruik ik deze wijsheid regelmatig in organisaties.

De sleutel om je te kunnen aanpassen ligt in je eigen ontwikkeling. En of dat om theorie of om vaardigheden gaat, dat maakt niet uit. Je expertise en vakmanschap is eigenlijk je vaste contract en geeft je de kans om steeds aan te passen op veranderingen in je omgeving.

“Haal de zekerheid van inkomen niet uit een contract met je werkgever, maar uit de rijkdom van kennis en vaardigheden van jezelf.”

Creativiteit inzetten om veranderingen als kansen te zien

Creativiteit zit in ons allemaal. We zoeken dagelijks naar kleine of grotere oplossingen voor de uitdagingen die we tegenkomen. Zoals een andere route kiezen omdat er een file staat en je rooster aanpassen omdat één van je kinderen ziek is. We vergroten onze creativiteit door te blijven ontwikkelen in zowel theorie als vakmanschap. Onze gereedschapskist wordt eigenlijk steeds groter en we kunnen steeds flexibeler inspelen op nieuwe uitdagingen.

Eén van de theorieën die me in dit kader altijd is bijgebleven is die van de Oostenrijkse Econoom Schumpeter. Hij zag dat de creativiteit zorgde voor technologische vernieuwing en dat daarmee oude technologie werd vervangen. Denk bijvoorbeeld aan elektriciteit als vervanging van stoom. Schumpeter noemde dit ‘Creative Destruction’. Dit begrip roept wellicht een negatief beeld op door het woord ‘destructie’, zoals ook het woord ‘verandering’ vaak negatief gelabeld wordt. Maar beide termen kunnen ook gelezen worden in de zin van nieuwe kansen, nieuw perspectief. Zie jij gasloos bouwen als een kans of bedreiging? En het verdwijnen van de fysieke krant en de hogere gemiddelde temperatuur? Zou zelfs de verandering van 130 naar 100 km/h een kans kunnen zijn? Of in de gedachte van Schumpeter; Welke creatieve ideeën zijn er om ons aan te passen aan deze verandering en het zelfs om te zetten in een kans? Deze vraag kan door vertaald worden op verschillende niveaus; jou als individu, jouw team of jouw organisatie: “Hoe wendbaar ben jij of zijn jullie?”